ลองจินตนาการว่า คุณเป็นคนงานเหมืองในชนบทสักแห่งของอเมริกา ตรงแถบกลางๆ ประเทศที่ไม่เจริญมากนัก
บรรพบุรุษของคุณเป็นชาวเหมืองในละแวกนี้มายาวนาน ทำงานขุดเหมืองที่มั่นคงสืบต่อกันมาหลายชั่วคน ค่อยๆ สั่งสมความมั่งคั่ง จนพ่อของคุณเลื่อนชั้นขึ้นมาเป็นคนชั้นกลางได้สำเร็จ พอมาถึงรุ่นของคุณที่มารับช่วงต่อ คุณก็คาดหวังว่าชีวิตจะดีขึ้นจากรุ่นพ่อ และในรุ่นลูกของคุณก็จะดีขึ้นไปอีก
แต่อเมริกากลับเกิดวิกฤตเศรษฐกิจครั้งใหญ่ ตัวคุณถูกปลดจากงาน เหมืองปิด ทุกคนในเมืองไม่มีงานทำ ถึงเวลาต้องจ่ายงวดหนี้บ้านก็ไม่มีเงินจ่ายจนต้องโดนยึดบ้าน พอคุณจะย้ายไปซื้อบ้านหลังเล็กลง ธนาคารก็ไม่ปล่อยกู้อีก
คุณไม่มีงาน ไม่มีบ้าน ไม่มีกินไม่มีใช้ ไม่มีเกียรติไม่มีศักดิ์ศรี ชีวิตถูกตัดขาดจากแผ่นดินเกิดที่เติบโตมา มันเจ็บแค้น อึดอัด ปวดร้าว
มีนักการเมืองคนหนึ่งเดินมาหาคุณ แล้วบอกว่าจะแก้ปัญหาเศรษฐกิจที่ทำลายความฝัน “อเมริกันดรีม” ของผู้คนจำนวนมาก จะทำลายคำโกหกของนักการเงินในวอลสตรีทที่ก่อวิกฤตเศรษฐกิจ ถ้าเขาชนะเลือกตั้ง เขาจะกวาดล้างการคอร์รัปชัน (drain the swamp!) เขาจะต่อสู้กับพวก establishment ที่ปกครองประเทศ ทวงงาน บ้าน เกียรติศักดิ์ศรีคืนมาให้พวกคุณ เขาจะทำให้อเมริกากลับมายิ่งใหญ่อีกครั้ง
ชื่อของเขาไม่ใช่ Donald Trump
แต่เป็น William Jennings Bryan ผู้สมัครชิงตำแหน่งประธานาธิบดีสหรัฐ ในการเลือกตั้งปี 1896 จากพรรคเดโมแครต ผู้บุกเบิกแนวทาง “ประชานิยม” (populism) ในการเมืองสหรัฐ
เนื้อหาข้างต้นเอามาจากหนังสือ Age of Revolutions ของ Fareed Zakaria
หมายเหตุ:
- ผู้ชนะการเลือกตั้งปี 1896 คือ William McKinley เจ้าแห่งกำแพงภาษี ไอดอลของ Trump และอดีตประธานาธิบดีสหรัฐคนเดียวที่ Trump พูดถึงในสปีชวันรับตำแหน่ง
- การเลือกตั้งปี 1896 มีความสำคัญมาก เพราะเป็นการเปลี่ยนผ่าน (realignment) โครงสร้างการเมืองสหรัฐอเมริกาใหม่ จากระบบพรรคยุคที่สาม หลังสงครามกลางเมือง (Third Party System) ภายใต้พรรครีพับลิกันใหม่ตอนลินคอล์น มาสู่ระบบพรรคยุคที่สี่ (Fourth Party System) ที่เริ่มตอน McKinley แล้วลากยาวไปจนถึงยุคที่ห้า (Fifth Party System) ตอน FDR ชนะเลือกตั้งปี 1932
- Bryan แพ้เลือกตั้ง 1896 หลังจากนั้นเขาลงเลือกตั้งอีก 2 รอบ (1900, 1908) แต่แพ้ทั้งหมด ไม่เคยได้เป็นประธานาธิบดี (เขาได้เป็นรัฐมนตรีต่างประเทศ Secretary of State ในปี 1912 รัฐบาล Woodrow Wilson)
- แกนหลักในการหาเสียงของ Bryan ตอนนั้นคือ ประเด็นเรื่องมาตรฐานเงินตราที่อิงกับทองคำ vs โลหะเงิน ซึ่ง Bryan สนับสนุนนโยบายการใช้เงิน (silver) มาปั๊มเป็นเงินตรา (money) แทนการจำกัดปริมาณเงินตราตามปริมาณทองคำสำรอง (gold standard) ทำให้คนจนเสียเปรียบ
- สุนทรพจน์ที่มีชื่อเสียงของ Bryan คือ Cross of Gold (กางเขนทองคำ) ซึ่ง Bryan เปรียบเปรยว่าการอ้างอิงกับทองคำ เป็นเหมือนการนำคนจนไปตรึงไว้กับกางเขนทองคำ (you shall not crucify mankind upon a cross of gold)
- บทความเปรียบเทียบ Bryan กับ Trump ใน Politico และ The Economist