ไม่มีคนไทยคนไหนไม่รู้จัก “ทะเลอันดามัน” (Andaman Sea) ทางชายฝั่งตะวันตกของด้ามขวาน แต่ถ้าถามว่าแล้วชื่อ “อันดามัน” มาจากไหน เออ อันนี้ตอบไม่ได้แฮะ
ที่มาของชื่อ “ทะเลอันดามัน” มาจาก “หมู่เกาะอันดามัน” (Andaman Islands) เป็นหมู่เกาะที่อยู่ห่างออกไปทางตะวันตกของไทย เกิดจากแนวเปลือกโลกที่ไล่มาจากภูเขาอารากัน (Arakan Mountains) ในพม่า ลงไปถึงเกาะสุมาตราในอินโดนีเซีย
ปัจจุบัน หมู่เกาะอันดามันเป็นส่วนหนึ่งของอินเดีย อยู่ในเขตปกครอง Andaman and Nicobar Islands ครอบคลุมถึงหมู่เกาะนิโคบาร์ที่อยู่ทางตอนใต้ลงไปอีกหน่อยด้วย
โอเค ชื่อทะเลอันดามัน มาจากชื่อหมู่เกาะอันดามัน แล้วชื่อหมู่เกาะอันดามัน มาจากไหน?
อันนี้เป็นสิ่งที่ตอบยาก เพราะมีหลักฐานว่าหมู่เกาะแถบนี้ถูกเรียกว่า “อันดามัน” หรือชื่อคล้ายๆ กันมาตั้งแต่สมัยโบราณแล้ว
หมู่เกาะอันดามัน อยู่ในเส้นทางการค้าทางทะเลมายาวนาน ตั้งแต่สมัยยุคอาณาจักรโจละ (Chola empire) ของอินเดียตอนใต้ ที่ทำการค้า-สงครามกับอาณาจักรศรีวิชัย (Sriwijaya Empire) ในสุมาตรา จุดแวะพักเรือระหว่างทางคือหมู่เกาะอันดามันแถบนี้เอง
หลักฐานในสมัยโจละ เรียกหมู่เกาะอันดามันว่า Ma-Nakkavaram (ถอดเสียงเป็นภาษาไทยว่า “นัคคทีป/นัคควรัม”) แปลว่าหมู่เกาะเปลือย ซึ่งหมายถึงชาวเผ่าท้องถิ่นที่อาศัยอยู่บนเกาะเหล่านี้ ปัจจุบันเราเรียกว่า ชาวอันดามัน (Andamanese peoples)
ชาวอันดามัน ถูกมองว่าเป็นเชื้อสาย Negrito แปลว่า คนดำเล็ก (little black people) ในภาษาสเปน หมายถึงชาวเกาะแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เชื่อกันว่าอพยพมาอยู่บนเกาะเมื่อนานมาแล้วตั้งแต่ยุคน้ำแข็งสุดท้ายก่อนหน้านี้ มีวัฒนธรรมของตัวเองที่แตกต่างไปจากเอเชียภาคพื้นทวีป ยังมีความเป็นคนป่า-นักล่าอยู่มาก และมีชื่อเสียงด้านการต่อต้าน-ทำสงคราม-สังหาร แขกที่มาเยือนจากโลกภายนอก (ปัจจุบันชาวเผ่าเหล่านี้ยังมีหลงเหลืออยู่บนเกาะเหล่านี้ โดยเรียกว่า Sentinel Islands หมายถึงเกาะที่โดดเดี่ยว แยกจากโลก)
หมู่เกาะอันดามัน ถูกอ้างอิงถึงในบันทึกประวัติศาสตร์ชื่อดังหลายเล่ม เช่น
- แผนที่ของปโตเลมี เรียกหมู่เกาะแถบนี้ว่า Angademan [อ้างอิง]
- บันทึกของจีนเรียกว่า yàntuómán ส่วนแผนที่ของเจิ้งเหอ เรียกว่า āndémán
- มาร์โคโปโล เดินทางจากจีนกลับยุโรปทางเรือ ผ่านหมู่เกาะแถบนี้ โดยเรียกว่า Angamanain (Andaman) และ Necuveran (Nicobar)
- ไตรภูมิของไทย (ที่รับชื่อมาจากลังกาอีกที) ใช้คำว่า “อันตอมัน” และ “นาควารี” [อ้างอิง]
ชื่อหมู่เกาะนิโคบาร์ ค่อนข้างชัดเจนว่าเพี้ยนมาจากคำว่า Nakkavaram
แล้วชื่อ “อันดามัน” ตกลงแล้วมีที่มาอย่างไร?
มีทฤษฎีหนึ่งคาดเดากันว่า ชาวมาเลย์ในแถบคาบสมุทรมาเลย์ยุคอดีต เรียกหมู่เกาะนี้ว่า Pulan Hantuman หรือ Handuman หมายถึง “ดินแดนแห่งหนุมาน” ก่อนเพี้ยนมาเป็น “อันดามัน” ในภายหลัง [อ้างอิง]