คำถามหนึ่งที่สนใจหาคำตอบมานานคือ อาณาจักร/จักรวรรดิ (ในที่นี้คือ empire) ที่มีอายุยืนยาวที่สุด มีการสืบเนื่อง (continuity) ได้นานที่สุดคือที่ไหน ภาษาอังกฤษคือ What is the longest lived empire?
แต่พอพยายามหาคำตอบ ก็พบว่าคำถามนี้มันมีความไม่ชัดเจนในตัวมันเอง เพราะนิยามของคำว่า empires ในที่นี้ มันคืออะไรกันแน่ หมายถึงราชวงศ์ไหม เปลี่ยนราชวงศ์แต่อยู่อาณาจักรเดิมทำเลเดิมนี่นับไหม ย้ายเมืองหลวงระหว่างทางแล้วนับไหม ฯลฯ
จนกระทั่งมาเจอบทความนี้จากเว็บ Eupedia ตั้งคำถามไว้ตรงกับที่สงสัย เขาเลยแยกลิสต์ออกเป็น 3 กลุ่มคือ
- longest uninterrupted empires in history เป็นความหมายเชิงแคบหน่อย คือ ต้องคงภาษาเดิม ถิ่นเดิม แต่อนุญาตให้ย้ายเมืองหลวงได้
- Empire of Japan (1703 ปี ตามอายุราชวงศ์)
- Byzantine Empire (874 ปี)
- Holy Roman Empire (844 ปี)
- Zhou Empire (790 ปี)
- Ethiopian Empire (666 ปี)
- longest uninterrupted states in history ความหมายกว้างขึ้นอีกนิด คือ อนุญาตให้เปลี่ยนราชวงศ์หรือระบอบการปกครองได้ ตราบเท่าที่ยังใช้ชื่ออาณาจักรเดิม และนับไปช่วงก่อนประวัติศาสตร์ที่ระยะเวลาไม่ชัดเจนมากนักได้ อ้างเลขอายุกันยาวทะลุฟ้าไปเลย
- Ethiopia (2916 ปี)
- Văn Lang อาณาจักรเวียดนามในอดีต (2621 ปี)
- Japan (2673 ปี)
- Gojoseon อาณาจักรเกาหลีในอดีต (2225 ปี)
- Assyrian (1805 ปี)
- longest uninterrupted forms of governments in historical times อันนี้เป็นความหมายเชิงแคบจริงๆ คือรัฐบาลต้องอยู่อย่างต่อเนื่อง ถ้าเปลี่ยนแปลงการปกครองถือว่าสิ้นสุด
- Republic of Venice (1100 ปี)
- Byzantine Empire (874 ปี)
- Kingdom of Scotland (859 ปี)
- Kingdom of France (802 ปี)
- Khmer Empire (629 ปี)
ส่วนตัวแล้วคิดว่า ถ้าตัด Venice ที่เป็นรัฐขนาดเล็กออกไป และญี่ปุ่นที่นับอายุของราชวงศ์ ที่มีสถานะเป็นหุ่นเชิด/ไม่มีอำนาจทางการเมืองออกไป อายุของ Byzantine ที่ยาวนานเกือบ 900 ปีนั้นถือว่าน่าตื่นเต้นมาก ที่มนุษยชาติสามารถสร้างจักรวรรดิที่อายุยาวขนาดนี้ได้ (และถ้านับรวมกับ อายุของ Ottoman ที่อยู่ในพื้นที่เดียวกัน เมืองเดียวกัน แต่ต่างชนเผ่า-วัฒนธรรม อีก 624 ปี รวมกันได้เกือบ 1,500 ปี)
ภาพวาดเมือง Constantinople โดย Hermann David Salomon Corrodi จิตรกรชาวอิตาเลียน – Pixels