อ่านบทความ “คนฮ่องกง” โดย วีรพงษ์ รามางกูร มีประเด็นที่น่าสนใจในแง่ Nationalism / Identity ของคนฮ่องกง เทียบเคสกับคนจีน คนสิงคโปร์ คนไต้หวัน
มติชนออนไลน์ ฮ่องกง คืออะไร?
คนฮ่องกงไม่เคยมีความรู้สึกว่าตนเป็นคนจีน ขณะเดียวกันก็มีความรู้สึกว่าตนไม่ใช่คนอังกฤษ แต่ก็ยอมรับว่าตนเป็นชนชั้นล่างในฮ่องกง เพราะคนชั้นสูงในเกาะฮ่องกงคือคนอังกฤษที่มาเป็นข้าราชการ เป็นนายพลตำรวจ ส่วนพลตำรวจและนายสิบตำรวจเป็นคนฮ่องกงหรือคนปากีสถาน หรือคนกุรข่า ที่มารับจ้างเป็นตำรวจชั้นประทวน เป็นพนักงานรักษาความปลอดภัย
ฮ่องกง vs จีน
คนฮ่องกงจึงมีความรู้สึกว่าตนเป็นชนชั้นที่สูงกว่าคนจีนบนผืนแผ่นดินใหญ่ที่ตนเรียกอย่างดูถูกว่า “ไต่โหล” สำเนียงแต้จิ๋วคือ “ไต่เหล็ก” เพราะคนบนแผ่นดินใหญ่ยากจนกว่า การศึกษาต่ำกว่า ไม่มีวัฒนธรรม พูดภาษาอังกฤษไม่ได้ แม้ตนจะเป็นประชาชนชั้น 2 ในฮ่องกงแต่ก็ยังเป็นชนชั้นสูงกว่าคนจีนที่มาตุภูมิ แม้ตนจะพูดจีนกลางได้แต่ก็ไม่พูด นิยมพูดภาษากวางตุ้งและภาษาอังกฤษ
ฮ่องกง vs สิงคโปร์
คนฮ่องกงกับคนสิงคโปร์มีความรู้สึกคล้ายๆ กันคือไม่รู้สึกว่าตนเป็นคนจีน แต่ขณะเดียวกันก็ไม่รู้สึกว่าตนมี “ชาติ” หรือ nation ที่ตนจะต้อง “รัก” และ “ภักดี” คนฮ่องกงและสิงคโปร์จึงมุ่งสร้างฐานะทางเศรษฐกิจให้ร่ำรวย เพื่อจะได้อพยพไปอยู่แคนาดา ออสเตรเลีย หรืออังกฤษ คนสิงคโปร์ยังดูหมิ่นดูถูกคนมาเลย์และคนทมิฬที่อยู่ในสิงคโปร์ แต่เนื่องจากสิงคโปร์แยกออกมาเป็นประเทศเอกราช ความรู้สึกเรื่อง “เอกลักษณ์” หรือ “identity” จึงเบาบางลง แต่คนฮ่องกงยังมีปัญหาเรื่อง “เอกลักษณ์” ของตนอยู่และกลายเป็นปมด้อยอย่างมหาศาล
ฮ่องกง vs ไต้หวัน
แต่ก็ไม่เหมือนไต้หวันที่ทั้งรัฐบาลปักกิ่งและรัฐบาลไทเปต่างก็ยอมรับว่าไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของประเทศจีน เพียงแต่ว่ารัฐบาลใดเป็นรัฐบาลที่ชอบด้วยกฎหมายหรือเป็นรัฐบาลของจีน แม้ว่าสหประชาชาติและนานาชาติรวมทั้งสหรัฐอเมริกาและชาติตะวันตกยอมรับ รัฐบาลโดยพรรคคอมมิวนิสต์จีนที่ปักกิ่งเป็นรัฐบาลที่ชอบด้วยกฎหมาย ส่วนฮ่องกงนั้นเป็นส่วนหนึ่งของจีนและไม่ใช่เมืองขึ้นของจีนเหมือนอังกฤษ แต่เป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษที่ใช้ระบบเศรษฐกิจทุนนิยมเสรีในการปกครอง เป็นเขตปกครองตนเองภายใต้อธิปไตยของสาธารณรัฐประชาชนจีน