หลังจาก Facebook เปลี่ยนชื่อบริษัทเป็น Meta เพื่อชูคำว่า Metaverse มันก็เป็นคำยอดนิยมแห่งยุคสมัย แต่ถ้าไปถามใครก็ตามในแวดวงไอที ก็น่าจะได้นิยามที่ต่างกันไปว่า Metaverse มันหมายถึงอะไรกันแน่
นิยามคำว่า Metaverse ของบริษัท Meta นั้นค่อนข้างชัดว่าประกอบด้วยคุณลักษณะ 2 อย่างคือ
- มีความเป็นโลกเสมือน (Virtual Reality) คือมีมิติสัมพันธ์ มีพื้นที่ให้ไปเดิน เหมือนโลกกายภาพ มีการสร้างตัวละครอวตารขึ้นมา โดยการนำเสนอของ Meta ชัดเจนว่าผ่านแว่น VR (Oculus เดิม)
- มีความโซเชียล (จากฐานของ Facebook เดิม) ที่นำอวตารไปปฏิสัมพันธ์กันในโลกเสมือนนั้น
แต่นิยาม Metaverse แบบนี้คือสิ่งที่ถูกต้องจริงๆ กระนั้นหรือ ผมพบว่าหลายบริษัทที่เป็นคู่แข่งของ Meta ในด้านต่างๆ นั้นมีมุมมองต่อคำว่า Metaverse ที่ต่างออกไปมาก-น้อย กันไปตามแนวทางของแต่ละบริษัท
บทความซีรีส์นี้จึงอยากรวบรวมมุมมองด้าน Metaverse ของบริษัทต่างๆ ในอุตสาหกรรม เพื่อเป็น literature review แบบง่ายๆ ดูว่าความคิดเห็นแต่ละแบบเป็นเช่นไร และบันทึกไว้เป็นหมุดหมายเพื่อย้อนกลับมาดูในอนาคตว่า แนวทางใดที่เข้าเป้าที่สุด
เริ่มจากมุมมองของ Tim Sweeney ผู้ก่อตั้งและซีอีโอของ Epic Games ที่มีธุรกิจด้าน Metaverse ทั้งสองขา ได้แก่ เกม Fortnite โลกเสมือนของตัวเองที่มีสถานะเป็นบริการ (service) และเอนจิน Unreal ที่ให้คนอื่นใช้งานเป็นเครื่องมือ (tool) สร้างโลกเสมือนขึ้นมา
Tim Sweeney ให้สัมภาษณ์กับ Financial Times ในหลายประเด็น ทั้งเรื่อง Metaverse, Facebook/Meta และการผูกขาดของ Apple/Google ในตลาดสมาร์ทโฟน
Sweeney เริ่มจากตอบคำถามว่า Metaverse มีโอกาสเป็นจริงแค่ไหน ซึ่งคำตอบของเขาหนักแน่นว่ามันเกิดขึ้นไปเรียบร้อยแล้ว ดังที่เห็นได้จากเกมจำพวก Fortnite, Roblox, Minecraft โดยเขาใช้นิยามเรียกมันว่า “real-time 3D social entertainment experiences”
It’s happening already. If you look at Fortnite, Roblox, Minecraft and other real-time 3D social entertainment experiences, you can readily identify at least 600mn monthly active users in a medium that’s growing at a significant rate every year. So, there’s no question that this phenomenon is happening. The only question is: when does it reach billions?
คำถามต่อมาคือ Metaverse มันควรเป็นแค่เกม หรือมีนิยามกว้างกว่าเกม แบบที่ Meta พยายามนำเสนอเรื่องการย้ายจิตไปคุยกันผ่านอวตารในโลกออนไลน์กันแน่
คำตอบของ Sweeney ก็หนักแน่นเช่นกัน ว่ามันต้องเป็นเกม ต้องเป็นอะไรสนุกๆ ไม่อย่างนั้นคนเข้าไปอยู่ในโลกเสมือนแปปเดียวก็เบื่อแล้ว
Q: When I think of the metaverse, it’s much broader than gaming. It’s doing work in the metaverse, and meeting your colleagues in there. What are the challenges of bringing that vision into existence?
A: I’m not sure if that vision actually works, because it’s not very fun to sit around in 3D and just talk to people. It gets really awkward really fast. A bunch of guys can’t get together and just sit in a room for hours and have a conversation, right? You have to be shooting darts or playing billiards or shooting hoops or doing something together to break up the dull moments and keep you entertained for a long period of time. And that’s what this medium does. I think if you strip the entertainment aspect from it, you end up with a super creepy version of America Online chat rooms!
วิสัยทัศน์ Metaverse ของ Sweeney น่าจะเป็นตามในคลิป
ถัดมา เขาอธิบายธุรกิจฝั่งของ Unreal Engine ว่าใช้สร้างสภาพแวดล้อม 3D แบบเรียลไทม์ทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นเกม หนัง สถาปัตยกรรม ออกแบบผลิตภัณฑ์ ฯลฯ
ตัวอย่างที่น่าสนใจคือ เขาอธิบายว่าโลกยุคนี้ไม่มีใครทำ prototype ของงานออกแบบใดๆ เป็นกายภาพแล้ว ทำเป็นดิจิทัลกันหมด วงการสถาปัตยกรรม วงการรถยนต์ ทำกันมานานแล้ว วงการแฟชั่นกำลังตามมา ซึ่งทั้งหมดนี้คือลูกค้าของ Unreal Engine
We see this as the on-ramp for all the companies to bring their physical products into the digital world. In recent years, almost all companies have moved away from a physical-based production, where you would have designed your car by carving out a body out of wood as your first mock-up and then built a prototype out of steel, before proceeding towards production.
Nowadays, everybody is designing digital assets first. The fashion industry is designing digital clothing and visualising it before they decide they’re actually going to make it. So, the entire world’s creation pipeline is digital and then it’s brought to the physical world.
ตัวอย่าง Ferrari จำลองในเกม Fortnite
เขายังวิจารณ์แนวทางของ Meta ได้น่าสนใจ และเปรียบเทียบความเหมือน-ต่างกับวิสัยทัศน์ของ Epic Games ซึ่งก็เป็นประเด็นที่กล่าวไปแล้วคือ Meta มีมุมมองเรื่อง Metaverse ที่กว้างกว่า เน้นการเชื่อมต่อผู้คนแบบรวมๆ ในขณะที่ Epic มองเรื่องความบันเทิงเป็นหลัก
There are two sides to Meta. There’s the metaverse side, where they’ve articulated a really interesting vision. It’s in many ways broader than Epic’s. We see this as a central entertainment medium, and they see this as a medium that will connect everybody across distances for any purpose including work, and just hanging out chatting.
ประเด็นที่ Sweeney ชมคือ Meta ไม่ได้ปิดกั้นการเข้าถึงแพลตฟอร์ม VR แบบเดียวกับที่ Google/Apple ทำกับสมาร์ทโฟน
And they talk a lot about open platform principles: they’re not building a Meta walled garden, they’re trying to contribute to standards and practices that lead towards an open metaverse. And I really like that vision that they’ve articulated.
แต่เขาก็มิวาย วิจารณ์โมเดลธุรกิจปัจจุบันของ Meta ที่เน้นการโฆษณา และดูดรายได้อยู่คนเดียวโดยไม่ต้องแบ่งใคร ซึ่งก็ถือเป็นระบบปิดอยู่ดี
On the other hand, there’s all their actual existing business practices and all their actual existing businesses, where they run ads associated with your content feed and don’t revenue share that with the creators of the content that drove the engagement. And there is an ad economy that is completely controlled by them, which is not an open ad economy and has all the manifestations of an entirely closed ecosystem.
เขายังชมว่า Meta ยอมลงทุนมหาศาลเพื่อพัฒนาวงการ VR เพราะต้องลงทุนเยอะมาก ตั้งแต่จอภาพประเภทใหม่ ฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์
I’m incredibly happy and impressed with the degree of investment that it is making, in developing a future hardware platform.
I believe that in order to go from the current state of virtual and augmented reality, you’re going to need entirely new types of displays, you’re going to need entirely new manufacturing processes, and entirely new software stacks. And I do believe it will take a decade of sustained multibillion dollar annual investment to build many facets of this.
เขาวิจารณ์ธุรกิจแพลตฟอร์มในปัจจุบันทั้ง Apple, Google, Facebook ว่าเป็นผู้ครอบครอง direct relationship กับลูกค้าโดยไม่แบ่งใคร
all the major brands were duped, into handing their customer relationships over to these companies — based on the promise that they’d be able to have direct relationships with their customers. Then, over time, Apple and Google and Facebook built ever higher walls blocking them from directly reaching their customers.
Anybody could follow a brand on Facebook and see all their posts originally, and then they started eliminating the reachability of those customers and charging those brands and forcing them to pay for running advertisements to reach the customers that they’d helped Facebook to onboard.
ซึ่ง Sweeney ก็บอกว่าในยุค Metaverse ใหม่ แบรนด์จะไม่พลาดซ้ำสองแล้ว จากประสบการณ์ของเขา แบรนด์ที่มาเจรจาทำคอนเทนต์ลง Fortnite จะต้องการสิทธิการเป็นพลเมืองชั้นหนึ่งเสมอ
Every brand is going to go in and negotiate with every aspiring metaverse operator, including Epic and Roblox Corporation, Meta and everybody else, and negotiate terms that ensure they can have a direct customer relationship.
We know this because we were talking to all these companies and they’re all very consistent and adamant about remaining first-class citizens in the metaverse and not being intermediated by any company they partner with.
มุมมองของเขายังมองว่า ตอนนี้เรายังอยู่ในยุคเริ่มต้นของ Metaverse ที่ต่างคนต่างทำ แต่ในอนาคตมันก็ควรจะเชื่อมต่อกันได้เหมือนกับอินเทอร์เน็ต
We need to expand and connect all our systems together. We need to connect our economies. We need to move our proprietary technology to open standards, file formats and networking protocols so that all our systems can interoperate and we can all be participants in the metaverse.
That’s going to be a process that will happen over the next decade. Right now, we have separate executable programs on your computer to run Fortnite and Roblox and other things. In the future, I think you’ll see something more like a metaverse browser that points to the right standard and you can visit any metaverse experience. You’ll have metaverse servers that different companies operate.
You’ll have first-party content and third-party content. You’ll have independent item shops which have entered into economic relationships among themselves and with content creators to revenue share based on engagement and create an entire metaverse economy that is on open foundations.