อ่านบทความนี้จาก MIT Technology Review เรื่อง “How China got a head start in fintech, and why the West won’t catch up”
MIT Technology Review ผู้เขียนเป็นฝรั่งเศส ย้ายไปอยู่ในจีน และเชี่ยวชาญภาษาจีนระดับแปลตำราจีนเป็นอังกฤษได้ เขียนเสนอประเด็นว่าทำไมวงการ FinTech จีนมันดูว้าวจังเลย เหนือกว่าโลกตะวันตกมาก โดยมีทั้งหมด 5 เรื่องดังนี้
- ก่อนหน้านี้ โลกการเงินจีนไม่มีอะไรให้เลือกเลยนอกจากเงินสด ต่างจากฝรั่งที่มีบัตรเครดิต เช็ค และเครื่องมือการเงินอื่นๆ มากมายอยู่ก่อนหน้า
- ตัวเทคโนโลยีที่จีนใช้งาน ไม่ได้มีอะไรใหม่ในทางเทคนิค (QR Code นี่คนคิดก็ญี่ปุ่น)
- ระบบไอทีจีน อิงอยู่กับระบบของ 2 บริษัทใหญ่ (Ant/Alibaba และ Tencent) ซึ่งถ้ามีปัญหาเรื่องความเป็นส่วนตัว-ความปลอดภัยก็ชิบหายกันหมด
- รัฐบาลจีนช่วยสนับสนุน โดยการไม่ regulate อุตสาหกรรมนี้ และอนุญาตให้เกิดการแข่งขันข้ามอุตสาหกรรมกันได้ (ไอทีมาทำการเงิน) ในขณะที่รัฐบาลอเมริกัน มีกฎระเบียบมากมายในระดับที่ Google อยากเปิดแบงค์เองนี่เป็นไปไม่ได้เลย
- FinTech จีนใช้กันเยอะมาก จนอาจกีดกันคนแก่ คนที่เข้าไม่ถึงเทคโนโลยี
ส่วนตัวแล้วจากที่ไปเมืองจีนมา 2-3 รอบในประมาณ 2 ปีนี้ คิดว่าปัจจัยสำคัญคือข้อ 1) และข้อ 4) แต่ที่ผู้เขียนไม่ได้พูดถึงคือ สเกลตลาดจีนมันใหญ่มากระดับที่ไม่มีใหญ่กว่านี้อีกแล้ว นั่นคือเป็นพันล้านกว่าคนที่ไม่เคยมีเทคโนโลยีการเงินเข้าถึงมาก่อน ดังนั้นคนที่เจาะตลาดเหล่านี้ได้สำเร็จ (ซึ่งก็คือสองยักษ์ใหญ่) ก็เลยกลายเป็นมหาอำนาจทันที
แน่นอนว่า Alibaba/Tencent เก่ง แต่บริบทก็เอื้อด้วย ดังนั้นหากนำ Alibaba/Tencent ไปทำแบบเดียวกันในประเทศอื่น ก็ใช่ว่าจะประสบความสำเร็จในระดับนี้เช่นกัน
เคสของเมืองไทยก็ต่างออกไป นั่นคือมีเทคโนโลยีด้านการเงินพอสมควร (พวกบัตรเครดิต ฯลฯ) แต่สเกลคนไม่เยอะพอ ส่วนรัฐเองก็ regulate บ้างบางประเด็น (ไม่เยอะเท่าอเมริกา / ไม่ปล่อยเท่าจีน) แต่เปิดกว้างให้บริษัทต่างชาติเข้ามาแข่งได้เยอะด้วย ผลลัพธ์เลยต่างไป กลายเป็นแบงค์ใหญ่ปรับตัวเร็ว และสามารถกวาดฐานลูกค้ามาได้สำเร็จก่อนที่คู่แข่งนอกอุตสาหกรรมจะมาแย่งฐานลูกค้าไป
ภาพประกอบจาก Alizila