ใครที่เคยดูโฆษณาของกาแฟดาว (Dao Coffee) โดยเฉพาะอันที่พี่เบิร์ดเป็นพรีเซนเตอร์ คงเคยผ่านตาหรือผ่านหูคำว่า “ที่ราบสูงโบลาเวน” (Bolaven Plateau) กันมาบ้าง
ในแง่การประชาสัมพันธ์ก็ฟังดูดีว่า เป็นกาแฟที่ปลูกบนที่ราบสูง (=เทือกเขาสูง) อากาศเย็น มันก็ควรจะดี (มั้งนะ) ส่วนชื่อโบลาเวนก็ดูเป็นชื่อต่างประเทศดี ฟังดูไฮโซ 555
แต่ถ้าถามว่าที่ราบสูงโบลาเวนอยู่ตรงไหน? อันนี้เริ่มยากละ เพราะเอาเข้าจริงๆ แล้วเราไม่เคยเรียนภูมิศาสตร์ของประเทศเพื่อนบ้านเลย นอกจากที่ท่องๆ กันมาว่าลาวเป็นประเทศที่ไม่ติดทะเล ก็แทบไม่รู้อะไรเกี่ยวกับลาวสักนิด (ผมก็ด้วย)
โชคดีว่ายุคสมัยแห่งข้อมูลข่าวสาร อยากค้นคว้าอะไรด้วยตัวเองก็ไม่ยาก ที่ราบสูงโบลาเวนอยู่ทางภาคใต้ของลาว ในจังหวัดจำปาสัก หรือพูดง่ายๆ คืออยู่ตรงข้ามกับ จ.อุบลราชธานี นั่นล่ะครับ (ตรงหมุดในแผนที่คือเมืองปากเซ)
เราเรียนภูมิศาสตร์ไทยกันมาว่าภาคอีสานเป็นที่ราบสูง (ชื่ออย่างเป็นทางการคือ ที่ราบสูงโคราช) ถ้าดูจากขอบพรมแดนประเทศไทยในแผนที่ข้างบน นั่นคือขอบของที่ราบสูง พอข้ามชายแดนไปฝั่งลาวตรงปากเซ ตรงนั้นกลายเป็นที่ราบต่ำ (ที่ราบธรรมดา) ส่วนฝั่งขวาของแผนที่เป็นเทือดเขาสูง (เทือกเขาอันนัม หรือ Annamite Range) ที่กั้นพรมแดนระหว่างลาวกับเวียดนาม
ที่ราบสูงโบลาเวน เปรียบเสมือน “เกาะ” ที่ผุดขึ้นมาระหว่างที่ราบสูงของฝั่งไทย กับภูเขาอันนัมของฝั่งเวียดนามนั่นเอง
ถึงแม้เป็นที่ราบสูงเหมือนกัน แต่โบลาเวนมีความสูงเหนือกว่าที่ราบสูงโคราชมาก (ประมาณ 1000 เมตรเหนือน้ำทะเล vs 200 เมตร) และมีแหล่งท่องเที่ยวสำคัญคือน้ำตกใหญ่ๆ จำนวนมาก เช่น น้ำตกดงหัวสาว
ส่วนชื่อ “โบลาเวน” มาจากเผ่า/ภาษา “ละเว็น” (laven) ซึ่งเป็นสำเนียงหนึ่งของภาษาลาวที่อยู่ในบริเวณนั้น เมืองสำคัญในที่ราบสูงโบลาเวนคือ “ปากซอง” (Paksong) ซึ่งอยู่ถัดจากปากเซไปอีกประมาณ 40 กิโลเมตร