ในฐานะแฟนนิยายวิทยาศาสตร์ชุด Foundation หรือชื่อไทยคือ สถาบันสถาปนา ของ Isaac Asimov ย่อมไม่พลาดการดูซีรีส์ Foundation เวอร์ชันปี 2021 (มีบน Apple TV+)
หลังจากดูถึงตอนล่าสุดที่มีให้ดู (ตอนที่ 2 ณ เวลาที่เขียน) มีประเด็นเขียนถึงดังนี้
[คำเตือน: สปอยล์แหลกทั้งในซีรีส์และหนังสือ]
สิ่งแรกที่น่าสนใจคือ Foundation เวอร์ชันซีรีส์ มีการปรับเปลี่ยนเนื้อหาจากฉบับนิยายไปหลายอย่าง ซึ่งถือเป็นการเปลี่ยนแปลงที่น่าสนใจ ทั้งในแง่ความกล้าหาญในการเปลี่ยน และการแต่งเรื่องเพิ่มให้เหมาะกับรูปแบบซีรีส์ (เพราะหนังสือมันคุยกันแทบทั้งเรื่อง ไม่มีอย่างอื่น)
- Gaal Dornick นักคณิตศาสตร์รุ่นใหม่ที่มาพบ Hari Seldon กลายเป็นผู้หญิง และกลายเป็นตัวละครหลักในการเดินเรื่องด้วย (อย่างน้อยก็ 2 ตอนแรก)
- Eto Demerzel นายกรัฐมนตรีของจักรวรรดิ (ภาษาอังกฤษเรียก First Minister) ก็กลายเป็นผู้หญิง บทบาทซีรีส์ตอนแรกๆ ยังไม่ชัดนักว่าเป็นตำแหน่งอะไร แต่ดูเหมือนนางสนองพระโอษฐ์มากกว่านายกรัฐมนตรีนะ (ขัดใจสุดก็อันนี้!)
- Salvor Hardin นายกเทศมนตรี (Mayor) คนแรกของพิภพ Terminus ก็เป็นผู้หญิงอีก! สองตอนแรกยังไม่มีบทบาทมากนัก
- หน่วยงานที่ปกครองจักรวรรดิ เดิมในนิยาย จักรพรรดิเป็นแค่หุ่นเชิด แต่อำนาจจริงๆ อยู่กับ “คณะกรรมการรักษาความสงบ” (Committee of Public Safety) พอเป็นฉบับซีรีส์ ตีความใหม่ให้อำนาจรวมศูนย์อยู่ที่จักรพรรดิ และมาแหวกแนวคือจักรพรรดิเป็นโคลนของจักรพรรดิองค์ก่อนๆ ซึ่งมีจักรพรรดิทีละ 3 องค์ ต่างอายุกันไป (Dawn, Day, Dusk)
- Raych Seldon ลูกเลี้ยงของ Hari Seldon ที่ในนิยายปรากฏตัวมาในเล่มสุดท้าย (เล่ม 7 Forward the Foundation) มีบทบาทตั้งแต่แรกๆ น่าสนใจว่าบทของเขาจะเป็นอย่างไรต่อ (ในนิยาย ลูกหลานของ Raych คือคนตั้ง Second Foundation)
ไปแอบดูชื่อตอนของซีรีส์ Foundation ซีซันแรก มีทั้งหมด 10 ตอน โดยวิกฤตครั้งแรก (The First Crisis) อยู่ในตอนที่ 9 ดังนั้นเราคงคาดเดาได้ว่า ซีซันแรกจะเป็นการเซ็ตอัพแบ็คกราวน์ของ Foundation ในช่วงก่อร่างสร้างตัว ไปจนถึงการคลี่คลายวิกฤตแรก น่าจะไปได้แค่ประมาณ 1/3 ของนิยายเล่มแรกเท่านั้นเอง
สิ่งที่น่าสนใจจึงเป็นว่า ซีซันแรกเป็นการปูบทของตัวละครสำคัญๆ ในเรื่องที่จะมีบทบาทสำคัญในระยะถัดไป เช่น
- บทบาทของพิภพ Anacreon ที่ภายหลังจะกลายเป็นศัตรูรายแรกๆ ของ Terminus ถูกดึงขึ้นมาก่อนในฐานะคู่ขัดแย้ง และโดนจักรพรรดิ Day ลงโทษในตอนที่ 2
- บทบาทของ Eto Demerzel ที่รีบเฉลยออกมาแล้วว่าไม่ใช่คน
- ศาสนา Seers ที่มาจากดาวบ้านเกิดของ Gaal Dornick ซึ่งมีบทบาทในเชิงผู้พยากรณ์ (prophecy) ที่มีอิทธิพลต่อทั้ง Dornick และจักรพรรดิ Dusk
- ประเด็นเรื่อง “สมการของ Seldon ยังมีช่องโหว่” เปิดทางไปสู่ Second Foundation แน่นอน แต่จะไปอย่างไรต้องตามดูกัน
- Dr. Lewis Pirenne หัวหน้าคณะก่อตั้ง Foundation (คนที่เป็นหัวโต๊ะประชุมในยานอพยพ และปะทะฝีปากกับ Dornick) ในระยะถัดไปจะเป็นหัวหน้าคณะผู้เขียนเอนไซโคลปีเดียที่ Terminus (และเป็นคู่ปรับกับ Salvor Hardin) ก็โผล่หน้าออกมาให้เห็นแล้ว
- ตอนเปิดเรื่องมีชื่อของ Hari Seldon, Habor Mallow เจ้าแห่งพ่อค้า, The Mule มโนมัย ก็น่าจะตั้งใจเขียนบทซีรีส์มาจบตรงที่ชนะมโนมัย ส่วนเนื้อหาหลังจากนั้นจะสร้างต่อไหม ขึ้นกับแอปเปิลละ
เรื่องที่ชอบ
- ความกล้าในการเปลี่ยนเพศตัวละคร พอมีตัวละครหญิงเป็นคนนำ (Dornick) เรื่องเลยมีไดนามิกเยอะขึ้น และเข้าถึงคนได้มากขึ้น
- Visual Design ของ Trantor โดยเฉพาะวังจักรพรรดิ ที่เน้นรูปปั้นโรมัน เครื่องทรงจักรพรรดิดูทองๆ เยอะๆ ตรงกับที่ Asimov ได้ไอเดียเขียนเรื่องนี้มาจาก the Decline and Fall of the Roman Empire ของ Robert Gibbon
- Visual Design ของการแสดงสมการคณิตศาสตร์ (Prime Radiant) สวยดี ดูไม่ค่อยรู้เรื่องแต่สวย
- ไอเดียเรื่องการบังคับผู้อพยพไปยัง Terminus ต้องเดินทางด้วยยานอวกาศธรรมดา วาร์ปไปไม่ได้ ชาวคณะต้องอยู่ในยานอวกาศหลายปี เกิดเป็นความสัมพันธ์และไดนามิกระหว่างคนในยาน (อารมณ์ประมาณ Star Trek หรือ Macross)
เรื่องที่ไม่ค่อยชอบเท่าไร
- บุคลิกของ Hari Seldon ยังดูงงๆ (รอดูตอนต่อๆ ไป)
- ไอเดียเรื่องลิฟต์อวกาศของ Trantor มันดูแปลกๆ + ดาวตั้งใหญ่มีลิฟต์อันเดียวเองเหรอ
สรุปคือดีเลย ดีกว่าที่คิดมาก
ป.ล. แนะนำให้อ่านความเห็นของคุณวศิน เพิ่มทรัพย์ แห่งสำนักพิมพ์ Provision ที่เคยตีพิมพ์สถาบันสถาปนา ฉบับแปลไทยครบทุกเล่ม