เขียนถึงซีรีส์ Foundation ไปแล้วหลายครั้ง (ช่วงแอปเปิลประกาศทำ, ช่วงดูตอน 1-2) มาถึงคราวนี้ดูจบซีซันแรก 10 ตอนแล้ว ได้เวลาเขียนถึงแบบเต็มๆ
คำเตือน: บล็อกตอนนี้สปอยล์ทุกสิ่งทุกอย่าง ทั้งเนื้อเรื่องในซีรีส์ และเนื้อเรื่องในหนังสือ
ผมคิดว่าถ้าให้สรุปเนื้อเรื่องของ Foundation ซีซันแรกทั้ง 10 ตอนอย่างรวบรัดที่สุด มันคือคำว่า “อมตะ” (immortal) ซึ่งตัวละครหลักๆ ในเรื่องแต่ละคนก็มีวิธีสร้างความอมตะในแบบที่แตกต่างกันไป
- จักรวรรดิ Empire – จักรพรรดิ Cleon ใช้วิธีสร้างร่างโคลนทีละ generation ไปเรื่อยๆ ถึงแม้ร่างเก่าแก่ตายไป ก็มีโคลนรุ่นใหม่ที่อายุเยาว์มาทดแทน ถือเป็นความแปลกใหม่อย่างมากของเวอร์ชันซีรีส์ (ไม่มีในนิยาย)
- แนวทางการโคลนจักรพรรดิ เล่นกับปมในเชิงปรัชญาว่า ร่างโคลนของจักรพรรดิมีจิตวิญญาณหรือไม่ ซึ่งจักรพรรดิ Day ต้องพิสูจน์ตัวเองเรื่องนี้ในการเดินแสวงบุญบนดาวเคราะห์ Maiden ซึ่งเป็นการต่อสู้กับฝ่ายศาสนาของเรื่อง
- นอกจากนี้ ยังมีอีกปมคือ หากจักรพรรดิโคลนมีการเปลี่ยนแปลงเชิงพันธุกรรม (mutation) เราจะสามารถยอมรับความแตกต่างหรือความผิดเพี้ยน (ในเรื่องใช้คำว่า bend) ได้ไหม ซึ่งเป็นประเด็นที่โยงไปยังจักรพรรดิ Dawn ที่ตาบอดสี
- อีกปมเล็กๆ ที่แทรกมาคือ ในตอนที่ 10 คำตอบเรื่องความผิดเพี้ยนนั้น จักรพรรดิ Day ที่ผ่านการแสวงบุญมาแล้วกลับยอมรับได้ แต่หุ่นยนต์ Eto Demerzel ที่คอยปกป้องจักรวรรดิมายาวนาน กลับรับไม่ได้ และฆ่า Dawn ทิ้งซะอย่างนั้น แต่ตัวเองก็ประสบปัญหาทางใจอย่างหนัก ซึ่งตรงนี้เล่นกับเรื่องกฎของหุ่นยนต์ข้อที่ 0 และ 1 แบบอ้อมๆ ด้วย (Demerzel เลือกราชวงศ์ อยู่เหนือกว่าจักรพรรดิคนใดที่เป็นปัจเจก)
- สถาบันสถาปนา Foundation – Hari Seldon สร้างความอมตะของตัวเองด้วยกัน 2 วิธีคือ
- ร่างเนื้อของเขากลายเป็นร่างซิลิคอน แล้วมาอาศัยอยู่บนดาว Terminus ก่อนปรากฏตัวต่อหน้าชาว Terminus ในตอนที่ 9-10
- ความคิดของเขากลายเป็นดิจิทัล โอนถ่ายไปอยู่บนยานลึกลับที่จะมุ่งไปยังพิภพ Helicon เพื่อสร้างสถาบันสถาปนาแห่งที่สอง (Second Foundation ซึ่งตรงนี้ต่างไปจากในหนังสือ ที่เลือกพิภพ Trantor) โดยปรากฏตัวต่อหน้า Gaal ในรูปแบบโฮโลแกรม ไม่มีร่างกายภาพ
- การแยกร่างของ Seldon น่าจะทำให้ ณ จบตอนที่ 10 เรามี Hari Seldon สองคนแยกไปทำภารกิจที่แตกต่างกันไป (สถาบันสถาปนาสองแห่ง) แต่เรายังไม่รู้ว่า Seldon ทั้งสองคนสามารถสื่อสารกันได้ด้วยหรือไม่
- แต่ไม่ว่าความอมตะของ Seldon จะเป็นแบบไหน ตรงนี้เป็นสิ่งที่ผมค่อนข้างรับไม่ได้มากที่สุดในซีรีส์ เพราะ Seldon ที่ร่างตายไปแล้ว กลับยังมีจิตใจ (consciousness) เหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น สามารถพูดคุยโต้ตอบกับบุคคลอื่นๆ ในยุคถัดมาได้เหมือนปกติ ซึ่งตรงนี้ทำให้เสียความคลาสสิคของเส้นเรื่องหลัก Foundation ที่ว่า “Hari Seldon พยาการณ์อนาคตได้ ตัวตายไปนานแล้ว แต่อัดคลิปมาพูดกับคนรุ่นหลังได้อย่างแม่นยำ” กลายเป็น Seldon ไม่ได้ตายจริงๆ เพราะกลายร่างไปเป็นสิ่งมีชีวิตแบบอื่นแทน
- Gaal Dornick และ Salvor Hardin – สองสาวที่เดิมทีเป็นตัวละครชายใน Foundation เล่มแรก ถึงแม้ไม่ได้เป็นอมตะเต็มรูปแบบ แต่ก็ “ข้ามเวลา” ด้วยการนอนหลับแบบไครโอนิกในยานที่เดินทางข้ามดวงดาวแทน เราเลยเห็น Gaal ข้ามเวลาสองครั้ง (จากยานของ Foundation มายังยานของ Hari [34 ปี] มายังพิภพ Synnax ในตอนจบ [138 ปี]) ในขณะที่ Salvor Hardin ที่เฉลยว่าเป็นลูกจากไข่ของ Dornick ก็ข้ามเวลาจาก Terminus มายัง Synnax เช่นกัน เส้นเวลาของทั้งสองคนจึงกระโดดๆ นับจากช่วงการก่อตั้ง Foundation มาจนถึงเหตุการณ์ First Crisis
- ในซีซันแรก เรายังไม่รู้ว่าสองสาวที่โชคชะตาพาให้ไปเจอกันบน Synnax จะไปทำอะไรกันต่อ ที่แน่ๆ เรารู้ว่าทั้งสองคนมีพลังจิต ซึ่งมีความเป็นไปได้ 2 ทางคือ ไปสร้างสถาบันสถาปนาแห่งที่สอง (ร่วมกับ Hari หรือเปล่าไม่แน่ใจ) เพราะในหนังสือ ผู้สร้างสถาบันสถาปนาแห่งที่สองคือลูกหลานของ Raych Seldon (ซึ่งผมก็คาดว่า Gaal น่าจะมีลูกกับ Raych ด้วย) กับอีกทางคือไปสร้าง Gaia (หรือมีส่วนกับ The Mule) ซึ่งในหนังสือเป็นงานของ Daneel Olivaw / Eto Demerzel ต้องรอดูกันว่าผู้สร้างซีรีส์จะเดินเรื่องไปทางไหน
“ความอมตะ” ของตัวละครหลักทั้ง 3 กลุ่ม ทำให้การเล่าเรื่องของซีรีส์จะยังคงตัวละคร 3 กลุ่มนี้ไปตลอดในซีซันต่อๆ ไป (ต่างจากในนิยายที่ตัวละครจะเปลี่ยนชุดไปเรื่อยๆ ทุกตอน คิดว่าเป็นวิธีการดัดแปลงหนังสือเป็นซีรีส์แบบหนึ่ง เพื่อให้คนผูกพันกับตัวละคร)
เนื้อเรื่องของซีรีส์ซีซัน 1 ยังนับถึงแค่ประมาณครึ่งเล่มแรกของนิยายเล่มแรกเท่านั้น (ในซีรีส์มัดรวมเอา The First Crisis / Second Crisis ที่เกี่ยวกับ Anacreon เข้าเป็นอันเดียวกัน) ยังเหลือเหตุการณ์เรื่องการค้าของ Foundation อยู่ในครึ่งเล่มหลังของนิยายเล่มแรก ซึ่งเป็นส่วนที่สนุกมาก แต่ไม่แน่ใจนักว่าซีรีส์ซีซันสองจะเน้นเรื่องนี้ไหม
จากนั้น พอขึ้นนิยายเล่มสอง (Foundation and Empire) เราจะเห็นการเผชิญหน้ากันของ Foundation และ Empire ในอีกหลายร้อยปีถัดไป ซึ่งในนิยายเป็นตัวละครคนละ generation กันเลยตามเส้นเวลาในเรื่อง แต่เมื่อฉบับซีรีส์มีแนวคิดของ “ความอมตะ” เข้ามาด้วย เราจึงน่าจะเห็นการเผชิญหน้ากันอีกครั้งของจักรพรรดิ Cleon (อมตะด้วยโคลน) และ Hari Seldon ในร่างดิจิทัล ตามที่ปูมาไว้ตลอดทางของซีซันแรก
คำวิจารณ์ส่วนตัว
- เส้นเรื่องของจักรพรรดิแปลกใหม่และน่าสนใจดีมาก
- เส้นเรื่องของ Hari Seldon รับไม่ค่อยได้ อย่างที่เขียนไป
- เส้นเรื่องของ Gaal Dornick น่ารำคาญมาก 555 โดยเฉพาะช่วงหลังๆ
- ตัวละครที่ชอบคือ Phara รู้สึกเป็นตัวละครที่มีมิติดี